Monumentuak

San Martin Parroki-Eliza

San Martin izena duen Parroki-Eliza hasiera-hasieratik ikustarazten du hainbat ekinaldi izan direla etxearen eraikuntzan. Lehenik eta bat, gorpuzkera garaiegia da daukan oinplanoak eusteko. Portada ere gogoan izatekoa da arku zorrotzean zabaltzen bait da, arkibolta gutxi batzuk bakarrik apaintzen dutela. Harlanduzkoa da eraikuntza nagusiki, itxusiago eraikitako eremuak badituen arren. Dorreaeta arkupea ditu. Tenplua nabe bakarrekoada, saloi-oinekoa. Kapera nagusia dagoen tokian, zabalgunea du. Absidea zortzialdetakoa da eta parroki-eliza kanpoaldean kontrahorma trinkoak ditu, gurutze-gangen euskarri direnak bezalakoak.

Elizan obra garrantzitsuak egin zireneko lehen berria XVI. mendekoa dugu. 1596an Domingo Legarrari dei egin zitzaion eliza azter zezan eta honek pilareak kalteturik zeudela adierazi zuen. Martin Gereta eta Miranda hargin maixuak bere gain hartu zituen konponketalanak, 1598rako bukatuko zuela aginduaz. 1596ko abenduan lanak Martin Buzelagari egotzi zitzaizkion. XVIII. mendean eta Miguel Abariaren egitasmoa jarraiki egungo dorrea eraiki zen. 1706an behin bukatua zelarik, kanpandorre zaharra suntsitu zen, urteen joanak oso hondatua bait zeukaten. Eliz-gela ere garai beretsuan egin zen. Alkizako Anbrosio Bengoetxeari, eskulturgile errenazentista eta Antxietaren jarraitzaile zenari egozten zaio elizako sagrarioa egin izana. Erretaula nagusia  Miguel Irazustak egin zuen 1720 eta 1747 bitartean.